''Al snel transfoob genoemd'' – Aileen de Graaf over strijd voor vrouwenrechten in damesdarts

De mondiale dartsbond WDF heeft onlangs een ingrijpende beslissing genomen door voortaan alleen vrouwen die als vrouw geboren zijn toe te laten aan de vrouwentoernooi. Voor Aileen de Graaf, die vorig jaar uit het Nederlands team stapte vanwege de deelname van transgender Noa-Lynn van Leuven, verwelkomt deze stap.

Tot voor kort konden transgendervrouwen meedoen aan de vrouwencompetitie van de WDF, mits in hun paspoort ‘vrouw’ stond vermeld. Die regel maakte het mogelijk voor de Nederlandse Noa-Lynn van Leuven om bij de vrouwen uit te komen, maar leidde ook tot controverse. In maart vorig jaar besloten De Graaf en collega-international Anca Zijlstra het nationale team te verlaten, wat een storm aan reacties op gang bracht.

De discussie bleef internationaal doorsudderen. Tijdens de algemene vergadering in september 2024 stemde de meerderheid van de WDF-leden in met een voorstel om enkel geboren vrouwen toe te laten in vrouwen- en meisjescompetities. Eind vorige maand werd die beslissing officieel in het reglement vastgelegd.

De Graaf is opgelucht dat de knoop is doorgehakt. ''Allereerst snap ik dat het voor de bond lastig is om zo’n regel op papier te krijgen'', zegt ze in een interview met AD.nl. ''Dat is nog niet bij veel sporten gelukt. Het is fijn dat het nu is gebeurd, want als we allemaal een beetje logisch nadenken, dan zien we dat er een verschil is tussen mannen- en vrouwensport.”

Hoewel darts fysiek minder belastend is dan veel andere sporten, ziet de voormalig Lakeside-finaliste wel degelijk verschillen. „Het verschil in gemiddelden is vaak minimaal vijftien punten. De oog-handcoördinatie, concentratie en de stabiele bouw van het lichaam zijn in het voordeel van mannen,” legt ze uit.

Een ander punt dat De Graaf aanhaalt, is menstruatie. ''Ik word eens in de maand ongesteld, dan is mijn niveau een stuk lager. Transvrouwen kunnen niet ongesteld worden. Er zijn dus duidelijke verschillen. Het gaat mij om de eerlijkheid in meisjesdarten. Er is niet voor niks een splitsing gekomen tussen de mannen en vrouwen in sport.”

De 35-jarige vindt het echter niet eenvoudig om zich hierover publiekelijk uit te spreken. ''Als je je uitspreekt voor vrouwenrechten word je al snel ‘transfoob’ genoemd en je kan zo sponsoren verliezen. Ook ik heb bedreigingen gekregen en heb me daarom bewust een tijd lang stilgehouden. Om die reden zijn er ook veel speelsters die zich nu niet uitspreken.”

Volgens De Graaf speelde ook de Engelse dartsveteraan Deta Hedman een belangrijke rol in deze kwestie. ''Nu ging het om één transvrouw, maar misschien zijn het er over tien jaar wel een stuk meer.”

De Graaf behoort al sinds 2008 tot de wereldtop in het vrouwendarts en haalde vorig jaar de voorpagina’s toen zij samen met Zijlstra opstapte bij het Nederlands team van de NDB, dat onder de WDF valt. „Dit knaagde al jaren aan ons. Vanaf dag één dat er een transgender meedeed aan de NDB-ranking waren we erop tegen, maar we werden niet gehoord en besloten daarom te stoppen bij het Nederlands team.”

Ze kent Van Leuven al lange tijd. ''Toen ik vroeger bij het Nederlands team zat, speelde Noa voor het Nederlands team bij de jongens, dus toen Noa bij de vrouwen kwam, vonden wij dat oneerlijk. Begrijp me niet verkeerd: iedereen verdient het om vrij en blij te zijn. Noa deed ook niets verkeerds en volgde de regels. Het is vervelend dat het elke keer over Noa gaat, omdat ze het enige geval is op hoog niveau. Wij vechten alleen net zoveel voor onze rechten. Het gaat mij echt om de eerlijkheid, dat staat bij mij altijd voorop.”

Of de nieuwe WDF-regel ook de weg vrijmaakt voor een terugkeer van De Graaf in het Nederlands team, laat ze nog in het midden. ''Normaal gesproken neemt de NDB de regelgeving van de WDF over, maar daar hebben ze nog geen uitspraken over gedaan. Als ze de aanpassing doorvoeren, sta ik er eerder weer voor open om te spelen voor het Nederlands team.”