ANALYSE: Schotse dartsscene in beweging: Gary Anderson herleeft, Peter Wright wankelt en Cameron Menzies klopt op de deur

De Schotse dartswereld kent een roerige periode. Hoewel het land nog altijd acht PDC Tour Card-houders telt — alleen Engeland (43), Nederland (21) en Duitsland (12) doen beter — lijkt de glans aan de top langzaam te vervagen. Voor het eerst sinds 2010 ontbraken Schotse spelers in de Premier League Darts, en met het ouder worden van iconen als Gary Anderson en Peter Wright is de vraag: wie treedt in hun voetsporen?

Na zijn teleurstellende campagne in de Premier League Darts van 2023, waar hij als laatste eindigde, waren er twijfels of Gary Anderson zijn beste jaren definitief achter zich had gelaten. Er werden ook vragen gesteld bij de motivatie van Anderson om nog te blijven meedraaien aan de top van de dartswereld. Toch bewees 'The Flying Scotsman' het ongelijk van zijn critici.

Anderson keerde vorig jaar na enkele jaren afwezigheid terug op de European Tour. Hij kende vrijwel meteen succes en won de European Darts Grand Prix, een titel die hij dit jaar succesvol wist te verdedigen met een dominante 8-0 zege op Andrew Gilding in de finale. Ook op de Pro Tour is Anderson in topvorm: hij schreef sinds 2024 drie titels op zijn naam, met een gemiddeld jaarcijfer van 98,73 – het hoogste van het hele veld. Anderson is scorend dus nog altijd één van de allerbeste spelers ter wereld.

Dankzij deze resultaten is Anderson inmiddels gestegen naar de twaalfde plek op de wereldranglijst. Zijn probleem blijft echter het televisiepodium: zijn beste major-resultaat was de laatste twee jaar de halve finale op de Grand Slam of Darts, waarin hij nipt verloor van Luke Littler. Ook op het WK Darts, waar hij als outsider werd genoemd, verloor hij direct van de Nederlandse Zweed Jeffrey de Graaf.

Zijn vroege exits op de Masters, UK Open en World Matchplay maken duidelijk dat zijn vloerprestaties zich nog niet vertalen naar de grote podia. Toch is het gebrek aan te verdedigen prijzengeld richting het einde van het jaar een kans om verder te stijgen op de wereldranglijst.

In 2022 werd Peter Wright voor de tweede keer wereldkampioen en kroonde hij zich tot nummer één van de wereld. Drie jaar later staat hij 16e en vecht hij om relevant te blijven aan de top.

Na zijn verlies in de openingsronde van het WK Darts tegen Jim Williams, besloot Wright zijn trofeeën weg te doen – een symbolisch gebaar om het verleden achter zich te laten. Hij kende wel een mooie opleving met winst op de German Darts Championship, waarin hij Luke Littler versloeg in de finale. Maar zulke momenten zijn zeldzaam geworden.

'Snakebite' blijft sterk op de dubbels, maar zijn scorend vermogen is afgenomen. Zijn beste tv-prestaties van het jaar zijn een halve finale op de World Series of Darts en een kwartfinale op het WK Darts, waar hij Luke Humphries uitschakelde met een indrukwekkende 70% op de dubbels.

Toch lijkt zijn positie als Schot nummer twee in gevaar: Cameron Menzies staat te trappelen om hem te passeren.

Cameron Menzies zette in 2024 een grote stap door zijn baan op te zeggen en fulltime prof te worden. Hij staat inmiddels op plaats 33 van de wereld, na sterke prestaties zoals twee titels op het Players Championship en kwartfinales op het EK. Zijn emotionele volwassenheid valt op: waar hij vroeger nog weleens mentaal instortte, oogt hij nu stabieler en gefocust.

Onlangs raakte wel bekend dat Menzies en Fallon Sherrock na meer dan vier jaar een punt zetten achter hun relatie. Het is dan ook afwachten hoe Menzies daarmee zal omgaan. Slaagt hij erin om zijn zinnen te verzetten en volledig te focussen op het darten, dan kunnen we dit najaar nog veel mooie dingen zien van de 36-jarige Schot.

Alan Soutar kende begin 2024 een hoogtepunt met zijn eerste PDC-titel in Hildesheim, maar kon dat niet doorzetten. Zijn vroege uitschakelingen op het WK Darts en de Europese Tour maken duidelijk dat hij werk aan de winkel heeft. Toch lijkt zijn PDC Tour Card voorlopig veilig.

Soutar staat momenteel 54e op de wereldranglijst. Op de virtuele wereldranglijst aan het einde van dit seizoen - waar rekening wordt gehouden met het prijzengeld dat wegvalt en het startgeld wordt meegeteld voor de eerste ronde van een major waarvoor de speler is gekwalificeerd - staat Soutar zelfs nog enkele plaatsen hoger, meer bepaald op een 50e plaats.

'Soots' heeft zich na zijn overstap van de BDO/WDF naar de PDC opgewerkt tot een stabiele kracht in de middenmoot. Veel meer, buiten misschien af en toe eens een uitschieter, lijkt hij echter niet te mogen ambiëren.

Voor Darren Beveridge, de huidige nummer 77 van de wereld en William Borland, die momenteel 94e staat, is het vijf voor twaalf. Beveridge heeft zich geplaatst voor de Hungarian Darts Trophy, wat hem waardevolle kansen biedt richting WK-kwalificatie. Borland, beroemd om zijn negendarter in 'Ally Pally' in 2022, staat 13.000 pond achter op een plek in het WK-veld en moet dus flink aan de bak.

Andy Boulton, 104e op de wereldranglijst en Greg Ritchie, de huidige nummer 123 van de wereld,haalden begin dit jaar een PDC Tour Card via Q-School en hoeven zich voorlopig geen zorgen te maken. Boulton staat slechts 2.000 pond achter op een WK-ticket, waarmee hij zich in een gunstige positie bevindt.

Het Schotse darts zit in een transitieperiode. Gary Anderson beleeft een heropleving, maar mist nog constante successen op tv-toernooien. Peter Wright worstelt met zijn vorm en dreigt weg te zakken uit de elite. Cameron Menzies klopt nadrukkelijk op de deur en lijkt klaar om het stokje over te nemen. Achter hen is het dringen geblazen, met spelers als Soutar, Beveridge en Borland die strijden om hun toekomst op het hoogste niveau veilig te stellen.

Tenzij er de komende maanden flink gescoord wordt, dreigt het aantal Schotse PDC Tour Card-houders in 2026 fors te dalen.